Zagubieni w Storybrooke, czyli dlaczego warto zerknąć na "Once Upon a Time"

Dziś Dzień Kobiet oraz dzień, w którym zamierzam zrobić sobie prezent i zabrać się wreszcie do drugiej części sezonu jednego z moich ulubionych seriali. Ciężko nazwać to "guilty pleasure", bo nie czuję poczucia winy, niemniej wpis ten będzie analitycznym wyjaśnieniem, dlaczego mimo dawno skończonego przedszkola oglądam disneyowski serial o księżniczkach i książętach. No i to serial w sam raz na Dzień Kobiet, bo o Księżniczkach Disneya i Złych Królowych opowiada w naprawdę interesujący sposób.

Lana Parilla - właściwie to już powinno wystarczyć za uzasadnienie, dlaczego warto oglądać.

Przyznam szczerze, że do „Once Upon a Time” przystąpiłam po obejrzeniu, mniej więcej w tej kolejności: True Blood, Homeland, Gry o Tron, Hannibala, House of Cards. Czyli seriali, w których kibicuje się tym złym, w których zło jest na pierwszym planie a dobro przemyka gdzieś po kątach, w których prawi giną jako pierwsi. No i w których scenarzyści wzbijają się na wyżyny sztuki tworzenia fabuły i dialogów. Tymczasem „Dawno dawno temu” to serial przy tych dziełach cukierkowy, lekko infantylny, prorodzinny, kojarzący się bardziej z serialami sprzed lat niż z wiekopomnymi osiągnięciami sztuki telewizyjnej . Bliżej mu do „Tajemnicy Sagali” czy „Dr Quinn” niż do wyżej wymienionych. Sama spotkałam się z nim po raz pierwszy w Portugalii, dokąd trafiłam mniej więcej w trakcie premiery trzeciego sezonu. Tam jest zdaje się znacznie bardziej popularny niż u nas – dość powiedzieć że nie dało się nie zauważyć billboardów reklamujących kolejne odcinki, a zdjęcia bohaterów zdobiły okładki gazet. Z ciekawości włączyłam portugalski AXN… no i wsiąkłam.

Naprawdę, przyzwyczajona do kibicowania i nienawidzenia zarazem różnych Dexterów, Underwoodów, Lannisterów nagle dostałam serial o ludziach dobrych i prawych, o których mimo to twórcy opowiadają w sposób tak atrakcyjny, że mimowolnie zaczynamy kibicować wszystkim książętom i księżniczkom, nawet jeśli momentami nas denerwują. No dobrze, nie tylko im – czarne charaktery są tu tak czarne, że z jednej strony od razu przestajemy im ufać, a zarazem na tyle skomplikowane, że… zaczynamy je rozumieć.

Pierwszy sezon jest o tyle fajny, że nie wiadomo jeszcze, czy wszystko dzieje się naprawdę, czy tylko w wyobraźni Henry'ego. A interpretacje przechylają się raz na jedną, raz na drugą szalę.

„Na bohaterów bajek dla dzieci zostaje rzucona klątwa. Przeniesieni do miasteczka Storybrooke prowadzą normalne życie, nie pamiętając tego kim są. Uratować ich może tylko córka Śnieżki - Emma.” – trzeba przyznać że punkt wyjścia jest wyjątkowo durny i pewnie gdybym zaczęła oglądanie od pierwszego, nie od trzeciego sezonu, mogłabym odpuścić. Ale jeśli przełknie się i zaakceptuje tę wizję świata, to oglądanie staje się prawdziwą frajdą. Twórcom udało się bowiem znaleźć złoty środek – serial jest na tyle familijny, żeby móc go oglądać z dziećmi, a zarazem na tyle mroczny i skomplikowany, że fani Hannibala Lectera mogą go oglądać bez nudy. Wszak stoją za nim ci sami scenarzyści, którzy wcześniej stworzyli „Zagubionych”. Zaręczam, warto sięgnąć przynajmniej po trzy pierwsze odcinki, żeby zobaczyć, z czym to się je.

Baśnie opowiedziane na nowo

Powiedzieć, że serial reinterpretuje i opowiada na nowo znane baśnie, to trochę za mało. Po pierwsze, co przynajmniej na początku dla nieobeznanych z tematem może być zaskakujące, serial nie sięga po historie znane z baśni braci Grimm, tylko – i to wprost – po wersje Disneya. Tak, mamy tu Śnieżkę, Bellę, Mulan, a nawet Annę i Elsę takie, jak w filmach animowanych. Bella będzie miała swoją bibliotekę, Maleficen - charakterystyczne rogi, a Kristoff renifera. Oczywiście twórcy sięgają też po bardziej krwiożercze wizje, ale głównie jednak cały czas bawią się nawiązaniami do animacji. Dzięki temu dzieci mają księżniczki i smoki, a dorośli wracają do dzieciństwa, jednocześnie uspokojeni, że przecież oglądają intertekstualną zabawę z widzem, a nie zwykłą bajkę.

Z drugiej strony to przekształcanie bajek i baśni – i za to brawa – odbywa się dwutorowo. Z jednej strony mamy wersje „jak było naprawdę” w świecie baśni. Tu twórcy dają prawdziwy popis wyobraźni. Śnieżka staje na czele rewolucjonistów, wątku Księcia i jego brata bliźniaka nawet nie jestem w stanie opowiedzieć, tak jest porysowany, Czerwony Kapturek ma z Wilkiem więcej wspólnego niż się wydaje, a Piotruś Pan okazuje się najgroźniejszym z demonów porywających dzieci. Z drugiej strony natomiast – wskutek klątwy rzuconej przez Złą Królową – mamy te same postaci odgrywające swoje role w naszym świecie – tyle że w krzywym zwierciadle. Kopciuszek staje się pomocą domową porzuconą przez księcia, który zrobił jej dziecko; Rumplestiltskin prowadzi lombard, Jiminy Cricket jest psychologiem, a zamiast śpiącej królewny mamy pogrążonego w śpiączce księcia. A im dalej, tym ciekawiej.

Emma Swan (Jennifer Morrison), czyli głos rozsądku w świecie magii. A do tego bardzo ciekawa relacja z matką, z którą wskutek klątwy są w tym samym wieku. W ogóle relacje i związki między bohaterami są mocno skomplikowane, a każdy może okazać się ojcem każdego. 

Wojownicze księżniczki i prorodzinne feministki

Tym, co przywiązuje nas do serialu są jednak nie historie, a ich bohaterowie. Że ich pisanie wychodzi Kitsisowi i Horowitzowi ponadprzeciętnie wiemy już z „Zagubionych”, wiemy też że lubią żonglować retrospekcjami i wersjami alternatywnymi. Ale w tym serialu wyszły im przede wszystkim rewelacyjne postaci kobiece, które w "LOST" raczej irytowały. Brak słów, żeby opisać co wyczynia Lana Parilla z postacią Złej Królowej albo rozczulać się nad uroczą Ginnifer Goodwin w roli Śnieżki (najbardziej przesłodzona postać, która o dziwo wcale mnie nie denerwuje). Zresztą księżniczki, chociaż jakby nie było księżniczki Disneya, nie są tu mimozami czekającymi na księcia i miłość od pierwszego wejrzenia i śpiewającymi z wróbelkami. Wspomniana wyżej Śnieżka to szczególnie ciekawa postać – z jednej strony rewolucjonistka i wojowniczka, która świetnie walczy na miecze i jeszcze lepiej wali z łuku, z drugiej – ciepła mamusia dla której najważniejsza jest rodzina. Serial udowadnia co poniektórym przeciwnikom feminizmu (a i niektórym zwolennikom, co ciekawe), że kobiety mogą być zarazem niezależne i prorodzinne, że jedno nie wyklucza drugiego. A oprócz tego mamy jeszcze Czerwonego Kapturka i Babcię, ciekawą postać Mulan, naiwną ale stanowczą Belle, której trafiła się najstraszniejsza Bestia z możliwych… Oczywiście nie jest też tak, że każda z kobiet marzy tu o własnym kałasznikowie i chodzi na Manifę, będą więc i matki, i słodkie idiotki, i nastolatki lekkich obyczajów. Co ciekawe, trafiają się księżniczki bez książąt (Mulan, Ingrid, Elsa), ale nie ma książąt bez księżniczek. Ciekawe, czyż nie? ;-)

Śnieżka (Ginnifer Goodwin) doskonale radzi sobie ze strzelaniem z łuku i wychowywaniem dziecka. Kocha Księcia i poświęci dla niego życie, ale z drugiej strony doskonale radzi sobie bez niego. I w całej swojej słodkości wcale mnie nie irytuje, a to wielkie osiągnięcie.

Piękni książęta też tu są

Pomijając feministyczne rozważania, możemy również zawiesić oko na facetach. To z tego serialu wystartował Jamie Dornan, który ostatnio z pewnym zażenowaniem święci triumfy w roli Christiana Greya. No i jest Hook, facet któremu do twarzy nawet w eye-linerze. Zresztą, wszyscy książęta dostają tu swoje imiona, historie, które pominął Disney, znacznie ciekawsze niż w oryginale. Twórcy wikłają ich w nietypowe trójkąty (Mulan-Filip-Aurora, Regina-Robin Hood-Marion), nieustannie podgrzewają atmosferę emocjonalną i sprawiają, że właściwie nie ma tam nudnej postaci, są tylko mniej i bardziej ciekawe. A jeśli wydaje nam się, że wiemy już o jakiejś postaci wszystko, to dostajemy poświęcony jej odcinek i retrospekcje, które pokażą, że nic nie jest takie, jakie się wydaje.

Co tam książęta, jest Hook (Colin O'Donoghue).

No i czarne charaktery

Oczywiście nie (tylko) dla księżniczek i książąt warto oglądać ten serial – to też jak już wspomniałam, prawdziwy popis czarnych charakterów. Pierwszy sezon to jeden wielki popis Złej Królowej/Pani Burmistrz, ale nieoczekiwanie na jeszcze ciekawszą postać wyrasta Rumplestiltskin (mam nadzieję że dobrze napisałam to nazwisko…). Oboje to postaci, które prą do przodu dosłownie po trupach i oboje mają swoje słabości, które wrogowie chętnie wykorzystują. Ale jeśli tylko dotrwacie do sezonu trzeciego, to dostaniecie chyba najlepszy wątek ze wszystkich, czyli Piotrusia Pana, który okazuje się jeszcze mroczniejszy niż wspomniana wyżej para.

Tak, to ten pan rozbierał się w "Goło i wesoło". Robert Carlyle jako Rumplestiltskin.

I wiele innych

Jak widać ja oglądam ten serial głównie dla bohaterów, ale bardziej zagorzali serialomaniacy znajdą w tym o wiele więcej. Twórcy – Kitsis i Horowitz – tak są bowiem przywiązani do swojego pierwszego „dziecka”, że przez cały serial pojawiają się dziesiątki nawiązań do Lost, począwszy od godziny na zegarze w Storybrooke, poprzez podobne sceny, aż do najbardziej oczywistych znajomych twarzy aktorów. Nie jestem aż taką fanką, ale parę „easter eggów” udało mi się wyłapać. Do tego dochodzi wspomniana już konstrukcja odcinków, opierająca się na retrospekcjach, flasbackach, flasforwardach, narracji równoległej i podróżach w czasie. 

Oczywiście w tej beczce miodu musi znaleźć się i łyżka czegoś bardziej gorzkiego. Obok perełek zdarzają się niektóre sceny koszmarnie nakręcone, w których aktorzy, zamiast robić cokolwiek, mają tendencję do ustawiania się w szeregu i recytowania swoich kwestii jak na szkolnej akademii. Również miłośnicy efektów specjalnych nie mają tu czego szukać - po pierwszym odcinku zastanawiałam się, czy to niski budżet, czy to tak miało być? Niemniej w pewnym momencie przyzwyczaiłam się do wyrywania z piersi migoczących serc i znikania wśród oparów fioletowego dymu i zaczęłam zwracać uwagę na coś zupełnie innego. 

Pierwsza część czwartego sezonu, pomimo uroczych wątków z "Krainy lodu" zbyt często kręciła się w kółko, a twórcy tak się zachłysnęli możliwością wykorzystania bohaterek tej animacji, że zapomnieli o innych i zostawili je samym sobie. Ale mimo to i tak daję Storybrooke kredyt zaufania i nie mogę się doczekać kolejnych odcinków. Zobaczymy. Wszystkiego najlepszego z okazji Dnia Kobiet dla wszystkich Księżniczek i Złych Królowych!